1. Phát biểu gây chấn động của Elon Musk
Tại Diễn đàn Đầu tư Mỹ – Ả Rập Xê Út ngày 19/11/2025, Elon Musk tuyên bố:
“Trong tương lai, tiền sẽ trở nên vô nghĩa khi AI và robot đạt đến mức phát triển đủ mạnh.” [dantri.com.vn], [vnreview.vn]
Ông hình dung một xã hội hậu khan hiếm (post-scarcity), nơi hàng hóa và dịch vụ dồi dào đến mức tiền tệ không còn cần thiết. Công việc sẽ trở thành tùy chọn, giống như sở thích cá nhân – ví dụ trồng rau vì thích chứ không phải để tồn tại. [vnreview.vn]
2. Quan điểm này giống với Chủ nghĩa Cộng sản ở điểm nào?
Elon Musk mô tả một thế giới nơi mọi người “làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu”, nguyên tắc nổi tiếng của Karl Marx.
- Không còn nghèo đói, không còn giai cấp.
- Mọi nhu cầu được đáp ứng đầy đủ mà không bị ép buộc lao động. [vnreview.vn]
Tuy nhiên, con đường đạt được mục tiêu này hoàn toàn khác:
- Chủ nghĩa Cộng sản: Thông qua cách mạng vô sản, xóa bỏ tư hữu, phân phối tập trung.
- Elon Musk: Thông qua siêu công nghệ tư bản (AI, robot của Tesla, xAI, Nvidia), tạo ra sự phong phú tự nhiên khiến tiền tệ tự “biến mất”. [vnreview.vn]
3. Tương lai không tiền: Kịch bản của Musk
- AI và robot siêu hiệu quả sẽ sản xuất hàng hóa gần như miễn phí.
- Universal High Income (Thu nhập cao phổ quát): Mọi người có thể tiếp cận bất kỳ sản phẩm/dịch vụ nào mà không cần làm việc.
- Công việc trở thành thú vui: Giống như chơi thể thao hay game, làm vì thích chứ không vì mưu sinh. [mtv.vn], [vietstock.vn]
4. Thách thức trên con đường đến xã hội hậu tiền tệ
- Rào cản vật lý: Năng lượng, nguyên liệu vẫn là giới hạn.
- Phân phối tài sản và quyền lực: Nếu AI và robot chỉ thuộc sở hữu của một nhóm nhỏ, bất bình đẳng có thể tăng mạnh.
- Chuyển đổi xã hội: Musk cảnh báo sẽ có nhiều “sang chấn” và gián đoạn trước khi đạt được trạng thái này. [vietstock.vn]
5. Elon Musk có phải là người theo Chủ nghĩa Cộng sản?
Không. Musk khẳng định ông không đề cập đến việc xóa bỏ tư hữu hay kiểm soát nhà nước. Tương lai mà ông hình dung vẫn dựa trên cạnh tranh giữa các công ty công nghệ, nhưng kết quả cuối cùng lại rất giống với viễn cảnh “không tiền, không nghèo đói” của học thuyết Marx. [vnreview.vn]