Giữa thời đại của AI, điện toán đám mây và hệ điều hành hiện đại như Windows 11, macOS Sonoma hay Android 14, ít ai ngờ rằng những hệ điều hành ra đời cách đây hàng chục năm vẫn đang vận hành âm thầm – nhưng cực kỳ quan trọng – trong nhiều lĩnh vực công nghệ và công nghiệp toàn cầu.
1. Windows XP – Hệ điều hành “bất tử” trong ngành công nghiệp
Ra mắt từ năm 2001 và chính thức bị Microsoft “khai tử” vào năm 2014, Windows XP vẫn tồn tại ở nhiều hệ thống ATM, máy chẩn đoán y tế, hệ thống điều khiển công nghiệp và thậm chí cả trong các cơ quan chính phủ. Nhiều tổ chức vẫn duy trì XP vì:
- Phần mềm chuyên dụng chỉ chạy được trên XP
- Chi phí nâng cấp lớn
- Hạ tầng mạng nội bộ kín, ít rủi ro từ bên ngoài
2. IBM OS/2 – Hệ điều hành bị “lãng quên” nhưng vẫn sống
Dù đã bị Microsoft Windows vượt mặt từ lâu, OS/2 của IBM vẫn còn tồn tại trong các hệ thống kiểm soát giao thông, nhà máy điện và các hệ thống giao dịch tài chính lớn. Đặc biệt, nhiều máy chủ trong ngân hàng vẫn dùng OS/2 vì tính ổn định và bảo mật cao.
3. UNIX – “Huyền thoại” trong thế giới máy chủ
Hệ điều hành UNIX nguyên bản ra đời từ thập niên 70, và dù đã có nhiều biến thể hiện đại hơn như Linux, AIX, hay BSD, các hệ thống UNIX cổ điển vẫn được sử dụng trong:
- Máy chủ siêu máy tính
- Trung tâm dữ liệu cũ
- Các hệ thống hàng không và quân sự
4. MS-DOS – Đang chạy âm thầm trong hậu trường
MS-DOS, hệ điều hành dòng lệnh của Microsoft, vẫn được sử dụng trong các hệ thống điều khiển dây chuyền sản xuất, bảng quảng cáo LED, và các thiết bị đầu cuối POS (Point of Sale) vì nó nhẹ, nhanh và cực kỳ ổn định.
5. VxWorks – Trái tim của các thiết bị không gian và hàng không
VxWorks – một hệ điều hành thời gian thực (RTOS) không dành cho người dùng phổ thông – đang vận hành trong các thiết bị cực kỳ quan trọng như:
- Tàu thăm dò sao Hỏa
- Máy bay Boeing
- Các thiết bị y tế chuyên dụng
Vì sao các hệ điều hành “cổ” vẫn tồn tại?
- Chi phí nâng cấp cao: Việc thay đổi toàn bộ hệ thống phần mềm lẫn phần cứng là vô cùng tốn kém.
- Tính ổn định và độ tin cậy cao: Một số hệ điều hành đã chứng minh hiệu quả qua hàng chục năm.
- Thiếu giải pháp thay thế phù hợp: Không phải hệ điều hành mới nào cũng đáp ứng được yêu cầu khắt khe của các hệ thống đặc thù.
Lời kết
Dù đã bị “khai tử” trên giấy tờ, nhưng nhiều hệ điều hành “cổ đại” vẫn đóng vai trò sống còn trong nền kinh tế toàn cầu. Đó là minh chứng rằng công nghệ không chỉ là chạy theo xu hướng mới, mà còn là khả năng thích nghi, ổn định và tin cậy trong thời gian dài.